Главная Стартовой Избранное Карта Сообщение
Вы гость вход | регистрация 29 / 03 / 2024 Время Московское: 9859 Человек (а) в сети
 

Оазнаькъан Ахьмад 115 ШУ ДИЗАРЦА

ХIанзчул 115 шу хьалха, 1902-ча шера январь бетта 28-ча дийнахьа Дошлакъа-Юрта, Оазанаькъан Экий Ильяса воI ваьв, яхаш, доахаш кхааш хиннад. Ваьр хиннав, тIехьагIа визза йоазонхо а хинна дIаэтта, Оазнаькъан Ахьмад.

Экий Ильяс кIоаргга бусалба Iилма дийша, мехка цIи йолаш, наха юкъе лоархIаш Iалам саг хиннав. Цул совгIа из дика кхеташ хиннав светский дешарах, Iилмах а. Дукхача шерашка мехка къаьда волаш а хиннав Экий Ильяс. Цунга хьежжа, юххьанцарча шерашка денз ший воIага бусалба Iилма дешийта а, цох дина Iалама саг ве а уйла йолаш хиннав къаьда. Бакъда, Ахьмада дукхагIа светски дешарца чам хиннаб. Цу хана царна гаьна йоацаш гIаххьа эрсий юхьанцара ишкола а хиннай.
ВоIа хоржама кхы дукха духьала воацача дас вахийтав Ахьмад ишколе деша. Цига дIаахарца эрсий мотти, литератураи; тархьарахи, физикахи, биологехи дола Iилмаши Iомадаьд Ахьмада. Бакъда, ишколе дIаухе а, Къуръан Iомадара гIулакх юкъагIа дитадац цо.

Ахьмад дешаш тайп-тайпара Iилмаш Iомадеш волча хана, Октябрьски революцен талгIеш ГIалгIай мехка а хьакхоач. Ялхайтта шу мара даланза хинна кхувш воагIа кIаьнк къахьегама халкъангахьа а ваьле, герз бе а делле, моастагIчоа духьала аравоал. Цо дукха дакъа лийцад Назранеи Мочкхий-Юртеи хиннача съезда балхашка. Цу хана цун аьттув баьннаб Орджоникидзе Сергойца, Киров Сергеяца, Буачидзе Нояца, иштта кхы а дукха большевикаш бIаргаго, царца къамаьлаш де. Цхьацца цар дувцаш долча хьаькъале къамаьлашка ладувгIаш, шийна дукха керда хIама Iомадеш, дунен тIа доаллача гIулакхах, латтача хьалах кхеташ хиннав из.

1920-ча шера Кавказе Советий Iаьдал дIачIоагIденначул тIехьагIа, ший Iилмангахьа бола кхетам кхы а лакхбе, дешарца къахьега волалу 18 шу даьнна зIамига саг Ахьмад. Цо дикка караберзабу гIалгIай мотт, цун бокъонаш. 1924-ча шера из болх бе волалу ишколе. Цига эрсий классикаш - А.С. Пушкин, М.Ю. Лермонтов, Л.Н. Толстой, иштта кхыбараш а бовзаш, цар балхаш тохкаш къахьег цо. Цу боккхийча йоазонхой кхолламашта гIалгIай меттал таржамаш деш, уж гIалгIай дешархошка дIакхачийта гIерташ, дукха балхаш ду Ахьмада.
ТIехьагIо ше а волалу Ахьмад гIалгIай меттала язде. Цу ханара йоазонхой цецбоахаш, дика стихаш яьзъю цо. Геттара хоза хеташ тIаэц уж дешархоша. Ди тIехьа дукхагIа яьздеш, таржамаш деш балхаш деш волаш, 1930-ча шерашка Ахьмад дIаэц СССРа Йоазонхой Союзе.
Йоазонхочох Оазнаькъан Ильяса Ахьмадах яздаь а аьнна а дукха дац, кIезига техкад цун балхаш. Бакъда цхьа моллага мугIарера саг а воацаш эздийча нахах саг хиннав из. Таржамхо, публицист, поэт хиннав Ахьмад. ЧIоагIа дика хургдар, Ахьмада деррига балхаш хьавIашагIа а теха, уж дерригаш доашхаш, хIара байт цо маца, фу бахьан долаш таржам даь я, малагIча хана малагIа байт язъяьй белгал а деш, болх бича. Цул совгIа мехка библиотекашка, ишколашка цох лаьца дийцача а геттара бакъахьа хургдар.
Январь бетта 28-ча дийнахьа Ильяса Ахьмада 115 шу дизара хетаяь «Поэт и переводчик», аьнна цIи а йолаш, дIахьош кийчъяь йоккха выставка яр Шолжа района библиотеке. Укхаза белгалдаьха хьокха овттадаьдар йоазонхочун вахарахи кхолламахи дола балхаш, цо гIалгIай меттал таржам даь эрсий классикай байташ.
Библиотека болхлоша яхачох, из болх цар баьб Шолжа района бахархошта ма варра йоазонхо дIавовзийта а, цун кхоллам бовзийта а лаьрхIа. «Ильяса Ахьмада укх дунен чу яьккхар дукха ха яц. Ший лоацача вахаре – поэт санна а, мехка гIонча санна а – халкъа юкъе белгалвала кхоаваьв из. ГIалгIай литература хьакхоллача хьалхалаьттарех цаI ва из. Цул совгIа вай литературе ший къаьга лар йита а аьттув баьннаб цун. Тахан цун хетаяь выставка а я тха, из наха дIавовзийта а, цун кхоллама нах тIаберзабе а уйла йолаш», - йоах Шолжа района библиотекан боккхагIболча дешархой хьашташ кхоачашдара йолча отдела хьалххочо Мухлой Яхььяй Рукъета.
Оазнаькъан Ахьмада «Октябрь хьатIакхаьчар» яха хьалхара стихотворени IотIаяьннай «Сердало» газета тIа 1928-ча шера. Цо таржам даьд эрсий литература кхолламашта: «Кавказский пленник», «Зимний вечер», «Кавказ», «Арион», «Памятник» - А. Пушкина, «Парус» - М. Лермонтова, иштта кхычар а стихашта.
1934-ча шера контрреволюционни агитаци яьй, аьнна, бехк а баь, лаьца дIа а вига, топаш тохар кхайкадаьд цунна. ХIаьта 1937-ча шера декабрь бетта 22-ча дийнахьа цунна топаш техай.

Дукха ха яц Ахьмада укх дунен чу яьккхар, бакъда, ше мел ваха наха дукха а везаш, нах дукха а безаш, ший къам бахьан долаш лаьттарех ва из. ЙIаьха йоацача хана чухьа шийна тIехьа дуккха а хьадаь дикаш дитад цо. Дала гешт долда цунна, Дала къахетам болба, вийрза моттиг Дала даькъала йойла.
Матенаькъан Илез
"Сердало"

Вы можете разместить эту новость у себя в социальной сети

Доброго времени суток, уважаемый посетитель!

В комментариях категорически запрещено:

  1. Оскорблять чужое достоинство.
  2. Сеять и проявлять межнациональную или межрелигиозную рознь.
  3. Употреблять ненормативную лексику, мат.

За нарушение правил следует предупреждение или бан (зависит от нарушения). При публикации комментариев старайтесь, по мере возможности, придерживаться правил вайнахского этикета. Старайтесь не оскорблять других пользователей. Всегда помните о том, что каждый человек несет ответственность за свои слова перед Аллахом и законом России!

© 2007-2009
| Реклама | Ссылки | Партнеры