Вай даьша эзар шера дика дар, хоза дар, мехка мегаш дар в1ашаг1теха хьахинна да г1алг1ай 1адат, хоза г1улакх, эхь-эздел. Х1анзарча боакхача наха хоза дувц шоаш къона болча хана ловзарга баг1ар, шоаш д1акхихьа сакъердаме сайренаш, цига дийца эздий,

чулоацам бола къамаьлаш.
Кегий нахи мехкарийи в1ашаг1кхийттача дувцаш хиннад бегашха зоахалош, оалаш хиннад иллеш, дувцаш хиннад чулоацам бола дувцараш, ховлий – довзалий санна чулоацам бола хаттараш луш хиннад шоайла.
Царех цхьацца дараш иштта хиннад.
Лоаца дувцараш – ховлий – довзалий
Царех тхьамада малаг1а хиннаб?
Замига саг:
- Форда юкъе истол латт. Цхьана биъ кхокха хьабоаг1а. Цхьатарра истола биъе саьн 1оховш уж. Цхьатарра х1ама юъ цар. Цхьатарра хьалг1овт уж. Цхьатарра д1адолх уж. Х1анз алал, царех тхьамада малаг1а хиннаб?
Йо1:
- Сога хаьттача царех тхьамада хиннаб къулбухьенгахьа баьг1ар. Х1ана аьлча, хьаж-ц1а латта моттиг еза моттиг я цигахьараяр.
Малаг1ъяр
хоржаргьяр 1а?
Замига саг:
- Йо1, кхо кружка латташ. Ца1 дошо я, шоллаг1ъяр дото я, кхоалаг1ъяр къала я. Хий мала эттача, царех малаг1ъяр хоржаргьяр 1а?
Йо1:
- Дотох яр хоржаргьяр аз.
Ма1ан:
Йо1 ала йоал, ше сонта а яц, нахал эшшаг1а а яц.
Малаг1а саьрг
хоржаргбар 1а?
З1амига саг:
- Йо1, ладог1алахь. Зоахалол а хинна хьо маьре а яха, 1уйранна бож д1алалла хьо яхача, хьа бе тиша саьрг боал. Наькъах йодаш, лаьтта улла дошо саьрг б1аргагу хьона, тиша саьрг 1о а кхесса, дошо саьрг хьаэцарг 1а, е хьай бе боалла саьрг хьайга бутаргбар 1а?
Йо1:
- Сай бе боалла саьрг сайга бутаргбар аз.
Ма1ан:
Йо1о д1ахойт, цкъа ше маьре яхача, мара ше тешаме хургхилар.
Шоайла фу хул уж?
Эрий ара г1олла водаш хиннав даи во1и. Шоел хьалхьа д1аяхача шин кхалсага лараш б1аргаейннай царна. Ца1аш йоаккхаг1а, вожаш з1амаг1а хиннай уж лараш. Дас аьннад:
"Лараш йоаккхаг1аяр нана хила еза, замаг1а лараш яр цун йо1 хила еза. Царна т1ехьакхийча, лараш йоаккхаг1аяр аз сайна югаргья, лараш з1амаг1аяр хьона йоалаергья вай".
Ераш т1ехьакхийча, лараш йоаккхаяг1ар йо1 хиннай. Дас д1айигай из. Лараш з1амаг1аяр цун нана хиннай. Во1а йоалаяьй из.
Цхьа ха яннача г1олла даьнеи во1аи цхьацца к1аьнк ваьв. Х1анз алал уж ши к1аьнк шоайла фу гаргало йолаш хул. (Хаьдда жоп ховш дац).
Са несарий дика ба.
Цкъа къонах, ший къонгашта истий а кхийла, ламаза парг1ата а ваьнна, сашортта ваг1аш хиннав. Ц1аг1а коа дов-шов ийкхадар аьнна, д1ахьожаш а хиннавац из къонах. Х1ана аьлча, ший къонгашта духьала вала безам болаш хиннавац воаккха саг, х1аьта исташа цун къонгий са лаьца хиннад, шоаш яхачун т1ера ког д1а ца боаккхийташ.
Воаккха саг волча гучавала вена хиннав цун доттаг1а.
Хаьттад:
- Къонгашта кхийла истий дика ба е во ба ха йиш йолаш тоъал ха д1аяхай. Миштаб хьа уж?
- Сачул дикаг1а несарий хургбац. Геттар дика ба. Х1ана ба хой хьона? Ба, са даьсара, цу д1арча са къонгашта, д1аве из воаккха саг, цар аьлча, со цу къонгаша вувргволаш а хилча, царга д1а ца оалаш са несарий хилча, т1аккха дика беций уж?
- Ба даьра, - аьнна, цецваьнна д1а1ийнав хьоашалга вена хинна доттаг1а.
Д1аяьздаьр

ДЗОВР-НАЬКЪАН Аза